Πολλές είναι οι σειρές κινουμένων σχεδίων που καθόρισαν την παιδική μας ηλικία κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Η δική μου αγαπημένη ήταν ‘Οι Μούμιν’. Οι Μούμιν είναι μια οικογένεια από λευκά στρογγυλά τρολ που θυμίζουν ιπποπόταμους. Ζουν στην κοιλάδα των Μούμιν και αγαπούν τις περιπέτειες με τους φίλους και τους γείτονες τους.
Η τηλεοπτική σειρά καθώς και οι ταινίες και οι θεατρικές παραστάσεις έχουν βασιστεί στην σειρά βιβλίων και κόμικς της σουηδόφωνης Φινλανδής Tove Marika Jansson.
Η Tove Jansson γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 9 Αυγούστου του 1914. Από το 2004 που συμπληρώθηκαν 90 χρόνια από τη γέννηση της, η 9η Αυγούστου γιορτάζεται ως ημέρα Μούμιν.
Ο πατέρας της, Victor Jansson, ήταν γλύπτης και είχε ως αγαπημένο θέμα των έργων του τις γυναικείες φιγούρες. Η κόρη του Tove Jansson αποτέλεσε το μοντέλο για ένα από τα πιο γνωστά γλυπτά του, το Convolvulus που βρίσκεται στο πάρκο Kaisaniemi στο Ελσίνκι.
Η μητέρα της, Signe Hammarsten Jansson, ήταν εικονογράφος και στα πολλά έργα της περιλαμβάνεται η σχεδίαση χαρτονομισμάτων για την τράπεζα της Φινλανδίας καθώς και όλων των φινλανδικών γραμματοσήμων (γύρω στα 220) που κυκλοφόρησαν κατά την χρονική περίοδο 1929-1962.
Με γονείς καλλιτέχνες, ήταν φυσικό επακόλουθο να ασχοληθούν με τις τέχνες και τα τρία παιδιά τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τρία αδέρφια είχαν συνεργαστεί πολλές φορές. Ο ένας μικρότερος αδερφός, ο Per Olov ήταν φωτογράφος και ο Lars ξεκίνησε ως συγγραφέας αλλά αργότερα έγινε σκιτσογράφος Μούμιν. Όσο για την Tove, είναι ευρέως γνωστή κυρίως ως η δημιουργός των Μούμιν αλλά η καλλιτεχνική της φύση δεν σταματάει εκεί. Μεταξύ άλλων, ήταν συγγραφέας τόσο παιδικών βιβλίων όσο και βιβλίων για ενήλικες, ζωγράφος και σεναριογράφος. Για το έργο της, της απονεμήθηκαν αρκετά βραβεία μεταξύ των οποίων και το βραβείο Hans Christian Andersen to 1966. Ωστόσο, όπως δήλωνε η ίδια, το μεγαλύτερο βραβείο για εκείνη ήταν η εκτίμηση και η αποδοχή από την οικογένεια της.
Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής ταυτότητας της Tove έπαιξε η δεμένη και υποστηρικτική της οικογένεια με την οποία παραθέριζε στο εξοχικό τους στο Blidö, στο αρχιπέλαγος της Στοκχόλμης καθώς και στο Pellinki, στο αρχιπέλαγος του κόλπου της Φινλανδίας. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η Tove Jansson να αγαπήσει το νερό και τα νησιά. Τα θεωρούσε σύμβολο ελευθερίας και η παρουσία τους στα έργα της είναι αισθητή. Πέρα από αυτό, το Blidö την ενέπνευσε για τη δημιουργία της κοιλάδας και του σπιτιού των Μούμιν. Επιπλέον, μια διαφωνία με τον αδερφό της που έλαβε χώρα στο εξοχικό ήταν η αφορμή για να γεννηθούν τα μούμιν. Η Tove παρέθεσε κάποια λόγια του φιλοσόφου Immanuel Kant αλλά ο αδερφός της, Per Olov υποβάθμισε την αξία τους. Για να τον εκδικηθεί, η Tove ζωγράφισε στον τοίχο της τουαλέτας το πιο άσχημο πλάσμα που μπορούσε να φανταστεί. Το πρώτο εκείνο σχέδιο εξελίχθηκε με τα χρόνια ώσπου να αποκτήσει τη μορφή που γνωρίζουμε. Όσο για το όνομα, αυτό οφείλεται στον θείο της Einar Hammarsten, ο οποίος σε μια προσπάθεια να αποτρέψει την ανιψιά του από το να τρώει το βράδυ, την τρόμαζε λέγοντας της πως στο ντουλάπι ζουν τα τέρατα μούμιν και φυσάνε κρύο αέρα στον λαιμό των παιδιών.
Την χρονική περίοδο 1930-1938 η Tove αφιερώθηκε στις σπουδές τέχνης. Σπούδασε στο Ελσίνκι, στην Στοκχόλμη, ξανά στο Ελσίνκι και στο Παρίσι. Επιπλέον, αγαπούσε τα ταξίδια καθώς της έδιναν την ευκαιρία να εμπλουτίσει τις γνώσεις της στην τέχνη, να δεχτεί επιρροές από νέα καλλιτεχνικά ρεύματα και να δημιουργήσει με ηρεμία.
Την απόλυτη ηρεμία και ελευθερία που πάντοτε αποζητούσε, της προσέφερε το στούντιο της στην Ullanlinna, στο Ελσίνκι στο οποίο μετακόμισε το 1944. Το σπίτι ήταν σε άθλια κατάσταση λόγω του πολέμου που είχε προηγηθεί μα το ερωτεύτηκε. Σε αυτό το σπίτι-στούντιο γράφτηκε και η πρώτη ιστορία μούμιν.
Η Tove Jansson είχε αρκετούς άντρες αλλά και γυναίκες συντρόφους αλλά η αγάπη της ζωής της ήταν η Tuulikki Pietilä με την οποία γνωρίστηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους και έμειναν μαζί μέχρι το τέλος. Έκαναν πολλά ταξίδια μαζί και συνεργάστηκαν. Στο νησί Klovharu στη Φινλανδία έχτισαν σπίτι στο οποίο πέρασαν πάνω από τριάντα καλοκαίρια μαζί.
Η Tove Jansson πέθανε στις 27 Ιουνίου του 2001.
Εάν ο δρόμος σας φέρει στο Ελσίνκι επισκεφτείτε το Μουσείο Τέχνης (HAM) όπου υπάρχει έκθεση για την Tove Jansson. Διαβάστε περισσότερα εδώ .
Και αν σας αρέσει το περπάτημα, προτείνω μια θεματική διαδρομή στους δικούς σας ρυθμούς στα σημαντικότερα κτίρια- σταθμούς στη ζωή της Tove Jansson.
Η κλεψύδρα μου 