4 μαθήματα ζωής από το Χόμπιτ

Οι πηγές από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε μαθήματα ζωής είναι άφθονες. Μια από τις πιο πλούσιες είναι τα βιβλία και συγκεκριμένα τα παραμύθια και τα βιβλία φαντασίας. Συνήθως, τα μαθήματα ζωής σε αυτά τα βιβλία δεν δίνονται με ξεκάθαρο τρόπο παρά έμμεσα αφήνοντας στον αναγνώστη την ευθύνη να τα εντοπίσει και να τα ενστερνιστεί.

Το ‘Χόμπιτ’ του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων φαντασίας και είναι γενναιόδωρο με τα μαθήματα ζωής που προσφέρει. Ας δούμε τέσσερα από αυτά:

1.Κάποιες φορές χρειάζεται να ρισκάρουμε

Ο Μπίλμπο Μπάγκινς είναι ένα χόμπιτ φιλήσυχο που έχει συνηθίσει στις ανέσεις του σπιτιού του. Για αυτό, όταν του προτείνεται να συμμετάσχει σε μια περιπέτεια, είναι πολύ διστακτικός. Τελικά τολμάει και βιώνει εμπειρίες πρωτόγνωρες που αλλάζουν τη ζωή του και τον κάνουν να ανακαλύψει μια νέα πτυχή του εαυτού του.

Έχουμε περισσότερο θάρρος από όσο νομίζουμε. Δυστυχώς η αμφιβολία και οι προσωπικοί μας φόβοι σαμποτάρουν την προσωπική μας εξέλιξη. Έχουμε συνηθίσει να παραμένουμε στο στοιχείο μας, στη ζώνη άνεσης μας και να διατηρούμε την ασφάλεια μας ενώ κάτι καλύτερο μπορεί να μας περιμένει μια τολμηρή απόφαση μακριά.

Κάπως έτσι συνέβει και με μένα. Είμαι άνθρωπος που υπεραναλύει μια κατάσταση και θέλει να έχει συγκεντρωμένα όλα τα στοιχεία και να εξετάσει όλα τα πιθανά και απίθανα σενάρια προτού πάρει μια απόφαση. Αυτό φυσικά μου στερεί άφθονο χρόνο που θα μπορούσα να αξιοποιώ σε πιο παραγωγικούς σκοπούς.

Μέχρι τώρα αυτή η τακτική λοιπόν, μου προσέφερε μεν ένα δίχτυ ασφαλείας αλλά με κρατούσε και στάσιμη. Συνειδητοποίησα πως ίσως πρέπει να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό έστω για μια φορά στη ζωή μου. Να πάρω και ένα ρίσκο.

Πήρα αυτό το ρίσκο όταν αποφάσισα να φύγω από την Ελλάδα και να αναζητήσω μια καλύτερη τύχη στη Φινλανδία. Ήταν μια διαδικασία αγχωτική μα ανταπεξήλθα και διαπίστωσα πως είμαι ικανή για πολλά περισσότερα από όσα νομίζω.

Το παράδειγμα με το ρίσκο από την προσωπική μου εμπειρία ίσως φανεί γιγάντιο. Οπωσδήποτε, δεν είναι ένα ρίσκο που θα ταίριαζε σε όλους. Ίσως κάποιος να μην ήταν τόσο τυχερός όσο στάθηκα εγώ. Είναι σημαντικό λοιπόν, να λαμβάνουμε υπόψιν μας τις επιθυμίες μας αλλά και τα όρια μας προτού τα ξεπεράσουμε. Διαφορετικά, η ζώνη ασφαλείας μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε ζώνη ανησυχίας και πανικού.

Το σημαντικότερο είναι να είμαστε αποφασιστικοί και να μην τα παρατάμε.

2.Η ομαδικότητα είναι σημαντική

Η συντροφιά που ξεκινάει για την περιπέτεια αποτελείται από το χόμπιτ Μπίλμπο Μπάγκινς, τον μάγο Γκάνταλφ και δεκατρείς νάνους. Αρχικά φαίνονται αταίριαστοι. Ακόμα και οι νάνοι που έχουν περισσότερα κοινά μεταξύ τους, δεν παύει ο καθένας να έχει τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα.

Παρόλ’ αυτά αυτή η φαινομενικά παράταιρη ομάδα καταφέρνει να συνεργαστεί και να πετύχει τον στόχο της. Φυσικά και υπάρχουν εντάσεις και διαφωνίες ορισμένες στιγμές. Θα ήταν ουτοπικό να νομίζει κάποιος ότι όλα θα κυλούσαν ομαλά.

Όπως και να έχει, αυτό που χρειάζεται να κρατήσουμε ως μάθημα από αυτή την παρέα είναι πως όταν αφήνουμε στην άκρη τις διαφορές μας και δρούμε ενωμένοι σαν ομάδα, καταφέρνουμε πολλά. Δύο ή περισσότερα άτομα είναι σε θέση να λύσουν ευκολότερα ένα πρόβλημα από ότι αν το επιχειρούσε ο καθένας μόνος του. Η ύπαρξη κοινών σημείων δεν είναι πάντα απαραίτητη καθώς ακριβώς αυτή η διαφορά στην προσέγγιση προβλημάτων και στις απόψεις μας σε συνδυασμό με την προσπάθεια και την προθυμία είναι που ενισχύουν το νόημα της ομαδικότητας.

Άλλωστε, στην καθημερινότητα μας πόσο ίδιοι είμαστε δα με τον σύντροφο μας, τους γονείς μας, τους φίλους μας ή τους συνεργάτες μας; Όταν βάζουμε στην άκρη τις διαφορές μας και σεβόμαστε αυτόν που έχουμε δίπλα μας, μπορούμε ακόμη και βουνά να κινήσουμε.

3.Ενθαρρύνουμε και υποστηρίζουμε τους γύρω μας

Ο Γκάνταλφ επιλέγει τον Μπίλμπο ως μέλος της ομάδας. Ο ίδιος αμφιβάλλει για το κάτα πόσο είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε αυτό που του έχει ζητηθεί να πράξει. Ο Γκάνταλφ όμως, είναι βέβαιος για τις ικανότητες του Μπίλμπο και τον ενθαρρύνει να τις ανακαλύψει.

Πολλοί άνθρωποι παγιδεύονται στην ανασφάλεια τους και παραβλέπουν τις δυνατότητες που έχουν. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται κάποιος να πιστέψει σε αυτούς και να τους ενθαρρύνει.

Ο Γκάνταλφ είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση. Ας γίνουμε άνθρωποι που βλέπουμε το καλό στους άλλους και παρέχουμε υποστήριξη και συμβουλές.

4.Η απληστία είναι καταστροφική

Στο Χόμπιτ είναι άφθονες οι αναφορές στην απληστία και τις καταστροφικές της συνέπειες.

Οι νάνοι έχουν εμμονή με το χρυσάφι όπως και ο δράκος Νοσφιστής. Το Γκόλουμ έχει εμμονή με το δαχτυλίδι, το πολύτιμο του. Ο Θόριν Δρύασπις λαχταράει τόσο την Ιερή Πέτρα που εναντίωνεται στους φίλους του και χάνει το βασίλειο του.

Η εξάρτηση από τα υλικά αγαθά είναι εθιστική. Το αποτέλεσμα είναι η επιθυμία για περισσότερα να μένει ανικανοποίητη οδηγώντας τον άπληστο άνθρωπο σε αδιέξοδο. Αυτό οφείλεται στο ότι η κατοχή πολλών πραγμάτων δίνει μεν την αίσθηση ασφάλειας, δύναμης, κοινωνικής αναγνώρισης αλλά δεν καλύπτει ποτέ το συναισθηματικό κενό που νιώθουμε και μας οδηγεί στο κυνήγι των υλικών αγαθών.

Ο Θόριν Δρύασπις συνειδητοποιεί στο τέλος ότι έσφαλε και αποχαιρετά τον Μπίλμπο με τα λόγια: ‘Αν περισσότεροι από μας εκτιμούσαν το καλό φαγητό, το κέφι και το τραγούδι πιο πολύ από το χρυσάφι, ο κόσμος θα ήταν πιο χαρούμενος’.

Νομίζω πως αυτό είναι και το σημαντικότερο μάθημα από το Χόμπιτ διότι απευθύνεται στον καθένα μας ξεχωριστά αλλά και συλλογικά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Εάν πράγματι εφαρμόζονταν τα λόγια του Θόριν, θα ζούσαμε σε έναν καλύτερο κόσμο.

4 λόγοι για να (ξανα)διαβάσεις τον Μικρό Πρίγκιπα

Πρωτοεκδόθηκε τον Απρίλιο του 1943 και είναι το δεύτερο πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο μετά τη Βίβλο. Συγκεκριμένα, έχει μεταφραστεί σε 300 γλώσσες και διαλέκτους. Ο λόγος για τον Μικρό Πρίγκιπα του Antoine de Saint- Exupéry, ένα βιβλίο που έχει επηρεάσει το αναγνωστικό κοινό όσο λίγα. Για ποιους λόγους αλήθεια, εξακολουθεί ακόμη να αγγίζει τους αναγνώστες και αποτελεί ένα βιβλίο που αξίζει να (ξανα)διαβαστεί;

1.Δεν έχει ηλικιακούς περιορισμούς

Με την πρώτη ματιά, ο Μικρός Πρίγκιπας μοιάζει να είναι ένα παιδικό βιβλίο μα η αλήθεια είναι πως είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό. Δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα ως στόχο. Αντιθέτως, είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όλους. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί σε κάθε κομβικό ηλικιακό στάδιο.

Στην παιδική ηλικία, ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ένα ευχάριστο παραμύθι που μας διασκεδάζει με τις περιπέτειες στο διάστημα. Στην εφηβική ηλικία, έχουμε καταλάβει ότι το βιβλίο έχει να μας προσφέρει κάτι παραπάνω από διασκεδαστικές περιπέτειες και όμορφη εικονογράφηση αλλά δεν είμαστε ακόμα σε θέση να εντοπίσουμε τα κρυφά του μηνύματα. Αυτό θα συμβεί στην ενήλικη ζωή, όπου πλέον έχουμε φτάσει σε ένα ικανοποιητικό βαθμό ωριμότητας για να ερμηνεύσουμε τις μεταφορές του βιβλίου και να ανακαλύψουμε τα νοήματα του.

Ο Μικρός Πρίγκιπας, λοιπόν, συνδυάζει την παιδικότητα με την ωριμότητα και είναι σε θέση να προσφέρει ευχαρίστηση στον αναγνώστη ανεξάρτητα από την ηλικία του.

2.Είναι ανεξάντλητη πηγή μηνυμάτων

Από τα πρώτα και πιο σημαντικά μαθήματα ζωής που αποκομίζουμε από τον Μικρό Πρίγκιπα είναι πως η αγάπη δίνει αξία στη ζωή μας και καλό είναι να έχουμε αισιόδοξη ματιά. Σαφώς και υπάρχουν πολλά ακόμη μηνύματα και όσο περνούν τα χρόνια θα εντοπίζονται περισσότερα. Όσες είναι οι αναγνώσεις του βιβλίου, άλλες τόσες είναι και οι διαφορετικές και νέες ερμηνείες που προκύπτουν.

Ένα απλό παράδειγμα είναι η ερμηνεία πως κάθε πλανήτης που επισκέπτεται ο μικρός πρίγκιπας συμβολίζει και ένα πρόβλημα της κοινωνίας. Ο βασιλιάς στον πρώτο πλανήτη αντιπροσωπεύει την εμμονή με την εξουσία, ο αλαζόνας κάτοικος στον δεύτερο πλανήτη θίγει το πρόβλημα της ναρκισσιστικής διαταραχής ενώ ο πότης στον τρίτο πλανήτη φέρνει στην επιφάνεια το φαινόμενο των εθισμών και των εξαρτήσεων.

Ένα άλλο μήνυμα που έχει ανακαλυφθεί τα τελευταία χρόνια είναι οικολογικού χαρακτήρα. Η αγάπη του Μικρού Πρίγκιπα για τον πλανήτη του και η επιθυμία του να τον διατηρεί καθαρό αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Με τον ίδιο τρόπο, λοιπόν, οφείλουμε και εμείς να προστατεύουμε τον πλανήτη Γη.

Όσες φορές, λοιπόν, και να διαβάσει κανείς τον Μικρό Πρίγκιπα, πάντα θα προκύψει μια νέα ερμηνεία και ένα νέο μάθημα ζωής για να αποκομίσει καθώς αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης και εξάπτει τη φαντασία.

3.Είναι βιβλίο που δεν ζητάει πολλά μα προσφέρει πολλά

Η γλώσσα του βιβλίου είναι ευχάριστη και καθιστά το βιβλίο ευανάγνωστο. Δεν κουράζει και δεν απαιτεί αδιάσπαστη προσοχή. Όταν δηλαδή η καθημερινότητα μας είναι φορτωμένη, μπορούμε να κάνουμε ένα διάλειμμα από το βιβλίο, να το ακουμπήσουμε στη βιβλιοθήκη και να επιστρέψουμε σε αυτό μετά από μερικές μέρες..

Πέρα από αυτό, λόγω του μηδενικού επιπέδου δυσκολίας του είναι ένα βιβλίο που αποτελεί καλή επιλογή για κάποιον που δεν είναι τόσο φίλος της λογοτεχνίας. Είναι μια ιδανική αρχή για να μυηθεί κάποιος στον κόσμο του βιβλίου.

4.Δημιουργεί δεσμούς

Κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του, μοναδικό τρόπο σκέψης και προσέγγισης των θεμάτων που τον απασχολούν. Διαφέρουμε σε πολλά μα υπάρχουν πολλά σημεία που μας ενώνουν. Κοινά ενδιαφέροντα, τα ίσα δικαιώματα μας, η δίψα μας για όνειρα και ζωή, ενδεχομένως η θρησκεία, δυστυχώς το χρήμα.

Από τους πιο σπουδαίους κοινούς παρονομαστές που έχει η ανθρωπότητα είναι η τέχνη. Σε οποιαδήποτε μορφή. Ένας τέτοιος πανανθρώπινος συνδετικός κρίκος είναι και ο Μικρός Πρίγκιπας. Μπορεί να μην έχει διαβαστεί από όλους αλλά στο άκουσμα του ονόματος του, της ιστορίας του οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται και χαμογελούν.

Όλη η μαγεία του Μικρού Πρίγκιπα έγκειται εκεί. Είναι ένα βιβλίο φαινόμενο που μας ενώνει κρυφά και με τρόπο που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός μέσω των αισθήσεων μας. Άλλωστε, το έχουμε πλέον εμπεδώσει πως μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια….